12 ngày đêm ...

Mình ở Hà Nội trọn đủ  12  ngày đêm ác liệt năm 1972.

Lẽ ra mình cũng đi sơ tán ở Nhổn như bà chị mình nhưng rồi má thương mình bé quá nên đưa mình về ở Hà Nội với bà. Không ngờ “ăn” đủ 12 ngày đêm …Ờ nhà được 2 hôm đầu, hôm thứ 3 thì phải dạt sang nhà bà chị họ vì khu vực nhà mình gần ngay Tổng cục chính trị của quân đội.

Đêm nào cũng thế, có hôm chạy xuống hầm báo động  đến mười mấy lần. Chắc tại còn nhỏ nên mình chả thấy khiếp, chả thấy sợ gì , chỉ bực vì đang nằm lơ mơ cứ thấy má khi thì xốc nách khi thì bồng mình chạy báo động. Đến khoảng 7,8 lượt gì đấy thì cả nhà (tuyền phụ nữ trẻ em) mệt phờ rồi nên muốn ra sao thì ra, trải chiếu luôn xuống gầm giường mà ngủ chứ không chịu chạy nữa.

Dấu ấn của chiến tranh đối với mình nói chung cũng như 12 ngày đêm năm ấy có lẽ chỉ còn là tiếng còi báo động và tiếng loa phóng thanh: “đồng bào chú ý, đồng bào chú ý, máy bay địch cách xa Hà Nội 20 cây số, các lực lượng vũ trang chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu…”. Còn việc đi sơ tán, vẫn được chăm lo đầy đủ từng miếng cơm manh áo (tuy có khó khăn hơn bình thường chút),  nên cũng coi như cuộc đi chơi dài ngày mà thôi. Chiến tranh chạm vào thế hệ bọn mình thoảng qua như thế. Hai cụ nhà mình thì khổ thật, nhưng nhờ trời cũng còn nguyên vẹn trở về. Đối với gia đình mình, sự vẹn toàn đó  như thế đã là sự may mắn. Và may mắn lớn hơn chính là việc bởi sự an toàn đó đã giúp cho mình không nặng lòng với những hận thù tương tàn sau cuộc chiến.

Cũng có lẽ vì vậy, và có lẽ vì là trẻ con nên khi trở về quê là miền Nam sau giải phóng mình dễ dàng hòa nhập với bọn trẻ con trong này. Cái khoảng cách xung đột ta-ngụy này nọ cũng chỉ một thời gian đầu rồi lắng xuống. Bọn bạn trong này, kể cả những đứa sau này đã đi Mỹ diện HO giờ mỗi khi về nước vẫn đến thăm lớp trưởng cũ (là mình).

Nhưng …

Ông anh bạn mình có mẹ bị bom Mỹ giết hại năm 1972. Thằng bạn mình có bố là chiến sĩ tự vệ hy sinh bên bệ pháo 12 ly 7 vào năm 1972. Một thằng khác có bố hy sinh tại chiến trường Quảng Trị mùa hè đỏ lửa năm 1972. …

Chiến tranh đã gieo cho họ nỗi đau thương và cùng với đó là nỗi uất hận khó có thể diễn tả bằng lời, khó có thể nguôi ngoai.

Mình biết họ đã rất khó khăn trong cuộc sống kể từ khi mất đi người thân và cũng vì thế không trách họ giờ cũng rất khó khăn khi buộc phải bắt tay với những kẻ trước đây từng ở phía đối phương và đã từng biến họ thành kẻ mồ côi.

Sự tha thứ, không dễ dàng như người ta mong tưởng. Sự hòa hợp không dễ dàng như người ta mong tưởng …

Mình có lúc đã nghĩ mọi người nên quên đi quá khứ, quên đi chiến tranh và thù hận, nhưng có lúc lại tự phê bình mình là đứa mau quên.
Cho nên mình thấy thật khâm phục cho những con người có thể gác lại một bên những hận thù cá nhân để vượt lên trên,  đĩnh đạc đối mặt với cuộc sống với sự vị tha phi thường