NGÀY 30.4 CỦA BA

Lẽ ra phải viết bài này vào ngày hôm qua, 304/2011  nhưng quá bận cho cuộc thi pháo hoa Quốc tế nên hôm nay mới dành thời gian cho bài viết.

30.4.1975 đây là thời khắc đánh dấu một sự kiện quan trọng nhất cho cuộc đời của hàng triệu người trên dải đất hình chữ S này.  Hồi ấy mình chỉ có 8 tuổi, bé như cái kẹo, chả cảm nhận được cái gì to lớn nhưng có lẽ với những người như ba má mình thì thực sự là một thời khắc vô cùng trọng đại. Với ba và những người trong quân đội như ba thì chiến thắng đó mang giá trị của những máu xương đồng chí đồng đội, là ngày được trở về với quê hương sau hơn 20 năm xa cách, với má và những người phụ nữ là chấm dứt những năm  tháng đằng đẵng ngóng trông chồng cho con, nỗi phập phồng vì bất cứ lúc nào cũng có thể nhận được tờ giấy báo tử của họ...   

30/4/1975 xe tăng ta tiến vào Dinh Độc Lập. Sáng ngày 1/5/1975 Ba mình lấy ba lô bảo đi vào Sài Gòn gấp để tổng kết chiến dịch, rồi buổi chiều ông lại vác ba lô về vì ... sân bay Tân Sơn Nhất chưa được dọn xong nên máy bay chưa đáp xuống được. Ngày hôm sau, mùng 2/5/1975 ba mới đi thật và ông phấn khởi thông báo ông là người đầu tiên đặt chân xuống sân bay Tân Sơn Nhất trong chuyến máy bay đầu tiên hạ cánh xuống sân bay này. Sau này ba mình kể lại, khi ông xuống đến nơi, sân bay TSN vẫn ngổn ngang hàng đống những chiếc va ly bị bỏ lại mà ông biết chắc chắn trong đó có vô số vàng bạc châu báu của những kẻ tháo chạy. Hơn một tháng sau, mình nhận được quà của ba là một ...hộp bút chì màu mà "ba thấy nó còn dùng tốt nên gửi cho con". Ao ước của mình là một con búp bê biết nhắm mắt mở mắt, đã nhiều lần viết thư, gửi cả mấy điểm 10 cho ba để đề nghị " ba mua cho con nhé"  thì sau này được ba kể lại : "đã mua cho con 1 con búp bê to lắm, còn đi được và chào bằng tiếng Anh nữa cơ, nhưng bác B. thấy thích quá, bác ấy lại có 2 đứa con gái nên ba nhường lại cho bác ấy. Thôi ba mua đền cho con con búp bê nhựa nhỏ này cũng được" . Sau đó, mình tình cờ nghe ba nói với má "Kể ra ông B. cứ nài mà mình không để lại thì cũng được, nhưng mà mình là trưởng đoàn, con búp bê thì to, lại hiện đại quá, không khéo anh em lại nhỏ to nói mình làm bậy thì cũng không hay. Nên thôi thì đành nhường lại cho ổng. Chừ nhìn thấy con Hoa nó chơi với con búp bê xấu này thấy cũng tội nó, nhưng lỡ rồi".

Hơn hai tháng sau, ba ra lại Hà Nội với một chiếc quạt máy Sanyo, món quà mà má thích nhất sau bao nhiêu năm dùng chiếc quạt tai voi phành phạch. Chiếc quạt này là quà tặng của bác Tám, mà ba phải bắt bác ra UBND phường để xác nhận rằng chiếc quạt này do chính bác mua tặng chứ không phải là ba mua hoặc lấy ở đâu. Ngoài chiếc ba lô và chiếc quạt điện, ba còn mang về ...1 túi ni lông trong đó có 1 đống ...vỏ quả chôm chôm. Vì sao?  khi nhìn thấy 2 chị em tụi mình cố lục để moi ra trong đống vỏ ấy vài quả chôm chôm còn sót lại thì ba cười buồn bảo: " thôi rồi, cái này là 2 ký chôm chôm bà V. gửi ba đem ra cho má với các con ăn cho biết, nhưng trong lúc ba đi liên hệ làm thủ tục máy bay, mấy chú ở cơ quan đã ngồi ăn hết rồi. Tệ thiệt đó. Nhưng mà mình nói sao được."         

Ngày 19/5/1975, má nhận được một bức thư rất dài của ba kể về phút giây ông đã gặp lại những người bà con sau hơn 20 năm xa cách. Chuyện thật ly kỳ và xúc động. Ông bảo má rút tiết kiệm gửi cho ông ít tiền để "cho mỗi đứa chút ít, chứ con cháu mình đứa nào cũng nghèo quá má nó à". Má rút tiết kiệm, lại chạy đổi ra tiền 10 đồng có hình Bác Hồ màu đỏ gửi vào cho ba. Đến tháng 9/1975, ba đưa gia đình vào Nam thăm quê, lại thấy mấy tờ giấy 10 đồng của má được nhà ông anh "trân trọng" ... đem dán vào sau tấm kính của cái tủ buýpphê. Ba má bảo 10 đồng hồi ấy đổi hơn 20.000 tiền ngụy, có thể mua được đủ thứ ....Ba má mình ngã ngửa vì thực sự không thể hiểu nổi những đồng tiền cấp ca cấp củm dành dụm hàng nhiều năm trời thì giờ cháu con lại chỉ coi đó là thứ đồ để mà ... trang trí.   

Sau này ba bảo, hồi ấy ngoài Bắc có câu: "Miền Nam tìm họ, miền Bắc tìm ... hàng"  là để nói chuyện ngày giải phóng, những cán bộ tập kết như ba, má chỉ lo tìm kiếm bà con anh em mình, trong khi cánh những cán bộ miền Bắc thì chỉ chong chóng mua sắm này nọ để đem ra Bắc. Ba cũng kể, khi trở về Hà Nội, ba có dặn chú lái xe (người Bắc) làm thủ tục trả lại cho hậu cần 1 thùng phi xăng dùng không hết. Vậy mà vài bữa sau thấy chú ấy khuân ra Bắc đủ thứ ti vi tủ lạnh, nghe đâu là từ việc bán xăng đi.
Vừa rồi, cu Bống về bảo mẹ tìm cho những bức ảnh chiến tranh chống Mỹ để lấy điểm sưu tầm. Đưa cho Bống tập báo ảnh Việt Nam đấu tranh mà ông ngoại để lại. Giở đến trang có ảnh bọn Mỹ-Diệm mổ bụng người, Bống hoảng hốt kêu lên: " Mẹ ơi, con sém nữa thì ọe, Mấy cái ảnh này làm con sợ quá." Quả là đáng sợ, Bống không thể biết đã đành, sợ rằng cô giáo của Bống cũng không biết nốt...
10 năm sau ngày giải phóng, mình bước chân vào Sài Gòn với tư cách một cô sinh viên trường Luật. Sài Gòn hồi đó đẹp và dễ thương lắm. Có lần mình nói chuyện với một anh chàng khóa trên và được anh ta kể: " Bây giờ cứ mỗi ngày 30.4, tụi mình lại họp nhau lại, hơn một chục thằng phóng xe máy ầm ầm trên đường 30.4 (hồi đó chưa đổi tên là đường Lê Duẩn) về phía Dinh Độc Lập. Bọn mình muốn sống lại cái cảm giác khi quân ta tiến vào giải phóng". Mình nghe xong cười ngất, nhưng cũng ngạc nhiên vì bên trong cái con người có vẻ bặm trợn kia là một tâm hồn lãng mạn đến bất ngờ và cái cách anh chàng này thể hiện cái niềm lãng mạn ấy cũng thật độc đáo...Không biết sau hơn 20 năm kể từ ngày ấy, Đức (tên anh chàng) vẫn còn giữ được niềm lãng mạn ấy hay lại sợ đua xe bị ... công an bắt?

Ngày hôm qua, anh Bình đã gọi điện báo mời ngày 1.5 đi đám giỗ anh Tân. Anh Tân hy sinh đúng ngày 1.5.1970 (hay 1971 gì đó) ở Quảng Bình. Mình được nghe kể lại (chứ hồi đó mới 4, 5 tuổi biết gì đâu), anh Tân là sĩ quan và là kỹ sư máy đã được học tập ở Trung Quốc. Ngày Quốc tế Lao động 1.5 lẽ ra được nghỉ nhưng vì có một chi tiết máy đang làm dở nên anh đã đi làm cho xong và gặp pháo địch  nên hy sinh  trên chính quê vợ mình. Bây giờ gia đình làm đám giỗ anh cứ đúng theo ngày dương lịch là mùng 1.5. Giá như anh ráng sống thêm vài năm nữa thì tốt biết mấy.