BÚP BÊ

Câu chuyện tình yêu của hắn kể vào thời buổi này nghe thật phi lí, phi lý đến mức buồn cười. Phi lý như thể bây giờ, hắn, một người đàn ông ngoài 40, tóc đã điểm bạc, cao lớn mạnh mẽ, ôm khư khư một con búp bê ngồi trong quán nhỏ.

***

“Hồi còn bé, bác hàng xóm cùng khu tập thể với em ngoài Hà Nội cứ trêu em là con búp bê”. “Thì bây giờ cũng vẫn giống con búp bê quá chứ còn gì. Này nhé, mặt tròn, mũi hếch, mắt cũng tròn và trong veo như hai hòn bi ve. Lại còn 2 cái đuôi sam hai bên, chỉ khác là không phải tóc vàng mà là tóc đen thôi. Đã thế bây giờ anh cũng gọi là em là Búp bê luôn”. “Em thích búp bê lắm anh ạ.” “Con gái đứa nào lại không thích búp bê”. “ Hồi em khoảng 5,6 tuổi, ông anh họ của em làm bên ngoại giao đi công tác nước ngoài mua về cho thằng con ông ấy bằng tuổi em một con búp bê Liên Xô to ơi là to. Em thích quá đến mượn về nhà chơi. Mượn được một buổi tối thì sáng sớm hôm sau ông ấy đến gõ cửa đòi lại, bảo là thằng con ông ấy khóc lóc đòi về. Mà em biết rồi, thằng ấy có thiết gì búp bê đâu. Chỉ tại bà chị dâu em quá chắc lép, đay nghiến ông anh em chịu không nổi... Em tức lắm. Sau này cố gắng học giỏi, em đi Liên Xô mua về một tá búp bê cho bõ ghét”. Hắn nháy mắt, lè lưỡi để trêu cô nhưng trong bụng thì vẫn tin là cô sẽ thực hiện được điều đó.
Rốt cục người đi Liên Xô không phải là cô mà lại là hắn.
Hồi ấy là giữa những năm 80. Năm hắn thi đại học, đề cực kỳ khó. Hắn thiếu nửa điểm vào trường Đại học Bách khoa đành đi học trung cấp điện. Năm sau cô ấm ức kể với hắn chỉ vì sơ sểnh một chút, thiếu mất nửa điểm để đi học Liên Xô. Năm sau nữa, hắn tạm biệt cô để đi lao động ở Liên Xô với lời hứa 2 năm sẽ về. Sang đến nơi, gần như việc đầu tiên hắn làm sau khi đã ổn định nơi ăn chỗ ở là tìm mua một con búp bê. Không khó khăn mấy để tìm một con búp bê với hai bím tóc đuôi sam, khuôn mặt tròn và đôi mắt trong veo khiến hắn liên tưởng đến cô. Đã nhiều lần có người về nước và hắn rất muốn gửi nó tặng cho cô nhưng rồi chần chừ giữ lại, để nó lên trên nóc tủ quần áo, đối diện với cánh cửa ra vào. Mỗi khi  mở cửa ra là thấy con búp bê như đang nhìn hắn tinh nghịch nháy mắt. Sau hai năm, hắn đăng ký ở lại  làm thêm hai năm nữa để có tiền lo cho cuộc sống sau này. Hắn tính toán khi trở về thì cô cũng vừa tốt nghiệp đại học. Đã bao lần hắn hình dung ra cuộc sống tương lai với những đứa con xinh xắn như những con búp bê.
Ngoài công việc ở xưởng, một công việc nhàm chán và hầu như chẳng đem lại cho hắn những kiến thức mà người ta hứa hẹn khi đưa bọn hắn sang bên này, hắn đã tham gia một đường dây buôn bán đồ kim khí điện máy. Ban đầu chỉ là một chân chạy hàng nhưng sau đó thì hắn lao hẳn vào kinh doanh và nhanh chóng lên vai ông chủ. Chẳng có gì lạ, hắn là một đứa thông minh, thích tìm tòi khám phá, kiến thức kỹ thuật của hắn cũng vào hàng siêu  đẳng, lại có tài tổ chức,  cộng thêm vốn tiếng Nga lưu loát mà hắn đã từng được học ở nhà, sang bên này lại mày mò học thêm. Vào giữa những năm 80, ở Việt Nam, hàng Liên Xô với nồi áp suất, bàn là, áo lông và cả chậu, nồi nhôm… đang là thời thượng. Nhờ vậy nhóm của hắn đã phất lên nhanh chóng. Trong túi hắn đã rủng rỉnh tiền mà là tiền đô chứ không phải là tiền rúp. Hắn lại rất quyết đoán và  trọng chữ tín, nói đâu chắc đó, bảo được là được, bảo không là không. Hắn có thể chịu lỗ, lỗ nhiều là đằng khác nhưng hàng hoá của hắn phải đảm bảo đúng hẹn và đúng chất lượng. Cuộc sống nơi xứ người, cuộc mưu sinh của dân Việt nói chung và của hắn nói riêng, không thể gọi là bằng phẳng nhưng hắn khá dễ dàng vượt qua những thử thách mà với người khác cho là khốc liệt. Liền mấy tháng không thấy bọn hắn đến lĩnh lương, bà tài vụ người Nga đã kéo trễ gọng kính xuống mà hỏi: “chúng mày sống bằng gì?”. Tiền lương 90 rúp một tháng chẳng bõ bèn cho bọn hắn đi uống vốtka một bữa nhưng từ đó hắn bảo anh em phải đến nhận lương hàng tháng đầy đủ.

Hắn vẫn giữ cái thói quen là mở cửa phòng và nháy mắt với cô búp bê trên nóc tủ quần áo dù rằng ngày càng ít về phòng mình hơn. Chuyện hắn cưng cô búp bê ấy và lý do tại sao, hắn chỉ thổ lộ với anh Kha, một người bạn vong niên, một người anh trong nhóm, ở một nơi ẩm ướt, lạnh lẽo, với tâm trạng đầy u ám và tương lai trước mắt đang mù mịt xám bầm như mùa đông nước Nga, đó là nhà tù. Hắn và anh Kha bị bắt (ngờ rằng đã bị một nhóm khác có đại ca là một tay con ông lớn cạnh tranh, vu cáo). Chơi dao lắm có ngày đứt tay, làm ăn được tất có người cạnh tranh, dòm dỏ, ghanh ghét. Hắn đã lường trước và né tránh được nhiều cú nhưng cuối cùng cũng bị mắc nạn và rất có thể nếu ra toà sẽ phải lãnh án nhiều năm. Trong sự cô đơn và tuyệt vọng, những tâm sự của hắn và của anh Kha có cùng một tần số và sự thành thật. Nghe chuyện xong, anh Kha thở dài bảo “Mày yêu nó lắm, tao biết. Tao cũng thế. Tao yêu vợ tao lắm. Nhưng mày thấy đấy. Mày và tao lao theo cái nghề chó chết này rồi thì cách tốt nhất là nên để cho người mình yêu tự do, đừng để họ khổ vì mình. Tao đã viết thư về ly dị vợ tao rồi”. Hắn choáng váng vì nhận ra sự nghiệt ngã của số phận. Cổ họng hắn bỏng rát như bị đốt cháy. Hắn cố làm tất cả vì người mình yêu nhưng lẽ nào rốt cục lại chỉ đem lại cho cô sự đau khổ. Giữa hắn và cô đã hình thành từ bao giờ một bức tường đá xám nặng nề như bức tường trại giam này ngăn cách. Cô, con một gia đình nền nếp, gia giáo, một sinh viên trường luật, một luật sư, chánh án tương lai, và hắn một anh chàng “chợ đen”, một gã giang hồ đã  từng nếm mùi tù tội ở một đất nước được coi là “thành trì của CNXH”? Không, hắn nghĩ rằng cô yêu và có thể hiểu hắn. Nhưng liệu cô có chịu đựng được sự kỳ thị, đay nghiến của gia đình và xã hội xung quanh khi đến với hắn?  Hắn đã trượt quá sâu vào con đường buôn lậu này mà không thể dứt ra được. Trong thư gửi về cho cô, hắn tịnh không nói đến công việc làm ăn thực sự của mình  Làm sao có thể kể về  những toan tính bụi bặm trong khi những bức thư của cô cho hắn lại ngập tràn những lời lẽ yêu thương, trong trẻo. Những ngày sau đó trong tù, hắn cứ vật vã, giằng co với những ý nghĩ về hắn và cô, về một thực tại xám xịt như bức tường đá nhà tù  và  khuôn mặt tròn với đôi mắt mở to, trong veo hiện ra trong đầu hắn.

Một tháng sau hắn được thả ra cũng bất ngờ như khi hắn bị bắt. Hắn ngờ ngợ về nguyên nhân của việc này nhưng chưa thể lần dò ra ngay.

Ra tù, không còn tiền bạc, công việc bị mất, đám đàn em tan tác, hắn buộc phải hợp tác với một nhóm khác để gây dựng lại công việc kinh doanh. Hắn gặp Tuyết. Trước đây hắn có biết Tuyết nhưng không ngờ rằng cô chính là trưởng nhóm buôn hàng bên cạnh. Tuyết có một vẻ đẹp sắc sảo, cô dường như đã nhanh chóng nhập cuộc với lối sống châu Âu mạnh mẽ, đam mê và thực dụng. Khi hắn nhận ra rằng mình gục ngã thì đã quá muộn. Hắn không thể ngờ rằng những ngày buồn tủi trong nhà giam lạnh lẽo, hắn vẫn còn có niềm hy vọng trên bức tường đá xám để chống chọi với thực tại, để nuôi dưỡng phần chân chính thẳm sâu trong tâm hồn, thì giờ đây cái phần nhỏ nhoi đó của hắn đã bị mất hoàn toàn trong vòng tay mềm mại của một người đàn bà. Hắn không thể đổ lỗi cho ai khác, không thể đổ lỗi cho hoàn cảnh xô đẩy, không thể đổ lỗi cho cái bản năng đàn ông mà bao lần hắn đã kìm nén để mang tiếng là một thằng kiêu căng, mắc bệnh ghét phụ nữ. Hắn sa vào uống rượu như điên dại bởi không thể tha thứ cho mình. Có một vài lần hắn lê bước trở về căn phòng nhỏ, cô búp bê không còn nhìn hắn với cái nháy mắt láu lỉnh trước đây. Không chịu nổi ánh mắt như trách móc của búp bê, hắn lấy bút ra ghi  “Búp bê ơi, anh có lỗi với em. Hãy tha thứ cho anh” đặt xuống chân cô rồi bước vội ra ngoài. Khoảng một tháng sau, hắn bàng hoàng khi về phòng thấy búp bê bị vứt lăn lóc, chân tay rời ra, chiếc váy bị xé toạc và tờ giấy để dưới chân biến mất. Anh Kha đã đến gặp hắn và kể chuyện. Mấy ngày trước đây, khi về phòng Tuyết trong trạng thái say mềm, hắn đã ôm lấy Tuyết và thì thầm: “búp bê ơi, búp bê ơi” vừa nói vừa khóc. Tuyết lấy chìa khoá đến phòng hắn và sau đó đến gặp anh Kha để hỏi chuyện. Kha bảo thẳng rằng Tuyết đừng hy vọng gì có hắn bởi toàn bộ tình yêu của hắn đã dành cho cô búp bê ở quê nhà rồi. Điều hắn ngờ ngợ trước đây giờ đã được giải mã. Tuyết chính là người đã dựng lên vở kịch khiến cho hắn bị bắt và sau đó lại bỏ tiền ra thu xếp cho hắn ra tù. Tuyết thèm muốn hắn đã lâu, cả hắn và cả đường dây buôn bán của hắn nữa nhưng chỉ với cách đó cô ta mới có được hắn. 

Hắn lặng lẽ thu dọn, sửa sang lại căn phòng nhỏ của mình, lắp lại chân tay cho búp bê (cũng may là không bị dập nát). Hắn nhờ một cô bạn khéo tay may lại cho búp bê một chiếc váy mới màu thiên thanh, màu áo của cô mặc khi tiễn hắn lên đường.

Một đêm nọ hắn mời anh Kha đến để đọc cho anh nghe một bức thư của hắn vừa viết cho búp bê. Trong thư hắn nói hắn đã lấy vợ bên Liên Xô rồi và rất tiếc về điều đó. Hắn mong búp bê hãy quên hắn đi. Lời lẽ cực kỳ lạnh nhạt, ráo hoảnh. Hắn lại còn nhờ người đưa thư về cho bố mẹ tuyên bố là hắn đã lấy vợ và ở luôn bên này. Hắn hình dung ra được gương mặt thất vọng của bố mẹ và đôi mắt tròn ầng ậc nước của búp bê. Anh Kha và hắn đã cùng nhau cưa hết ba lít rượu trong cái đêm hôm đó.

 Sau đó ít lâu, anh Kha về nước. Nhà anh cách nhà búp bê của hắn không xa và hắn nhanh chóng nhận được những tin tức từ quê nhà. “Anh đã nhờ người quen dẫn đến nhà cô bé chơi rồi. Nó biết anh ở Nga về nhưng anh không nói cùng chỗ với mày. Con bé dễ thương thật, hồn nhiên lắm. Nó đã đi làm ở Sở Tư pháp tỉnh. Chưa có người yêu. Anh vẫn thấy nó đi làm và hầu như chẳng đi chơi đâu cả.”

Khoảng một năm sau, thư anh Kha viết: “Thôi mày đừng buồn nữa. Thằng người yêu của nó tao biết, rất tử tế, đàng hoàng, trí thức, đang làm bên UBND tỉnh. Con bé biết chọn người lắm. Tao tin là nó sẽ được hạnh phúc”

Ngày hôm sau, hắn đến gặp Hường, một cô gái cùng sang bên này và làm việc cùng chỗ với hắn để… cầu hôn. Hường không tin vào tai mình. Cô đã lăn lóc yêu hắn nhưng nào hắn có thèm để ý gì đến cô. Hường không đẹp, chỉ được nước da trắng. Cô rất biết thân biết phận, coi việc được phục vụ hắn như là một ân huệ. Hắn nghĩ “Không lấy được búp bê thì lấy ai mà chả được”. Đám cưới hắn, hắn say mèm, suýt đánh nhau to khi Tuyết khinh khỉnh đến bên hắn : “lẽ ra tôi phải giữ lại cái thai để làm quà mừng cưới. Thôi đành tặng ông con búp bê này để nửa đêm khỏi giật mình mơ ngủ, gọi tên nó ra làm con vợ ông buồn”.

Đám cưới của búp bê sau hắn khoảng một năm. Ngày ấy (hắn đã được anh Kha báo tin trước) hắn cũng ngồi một mình uống rượu đến say mềm. Vợ hắn không dám nói nặng. Nhìn dáng đi phục phịch của vợ hắn càng thêm nẫu ruột.

***

Vợ chồng hắn làm ăn cũng  khá. Hắn cũng đã nguôi ngoai dần và chấp nhận số phận của mình. Đang yên đang lành thì đến đầu năm nay nảy sinh ra việc chính quyền Nga hạn chế người nước ngoài kinh doanh tại các chợ. Bực mình, lại thêm chuyện gia đình luôn thúc giục gọi hắn về nước vì ông bố ốm nặng, hắn thu xếp mọi thứ, lấy một cục tiền quyết định về nước.

Khi thu dọn hành lý, lôi ra chiếc va ly cũ có để con búp bê và một ít quần áo trẻ con, hắn ngẩn ngơ nhìn con búp bê. Giờ đây cô búp bê không còn nhìn hắn bằng ánh mắt trách móc như trước nữa. Cô bình thản nhìn hắn lặng lẽ vẫn bằng đôi mắt trong trẻo như hai hòn bi ve. Hắn thở dài cất cô trở lại va ly, chèn thêm vài thứ quần áo cho thật chặt.

Anh Kha ra đón hắn ở sân bay. Đã 22 Tết rồi. Ngày mai là ngày cúng đưa ông Táo về trời. Anh đã thu xếp cho cả nhà hắn ở một căn nhà đang bỏ trống của anh. Khi đất đai đang có giá anh đã tranh thủ dùng vốn mua bán nhà đất, bây giờ anh có vài lô đất “có đất, cất đó” và chuyển sang kinh doanh cà phê. Quán cà phê của anh được xây dựng và trang trí theo phong cách thuần Việt, giả cổ, nhạc toàn là nhạc Trịnh Công Sơn hoặc cổ điển, dịu nhẹ. Có lẽ vì vậy mà quán này chỉ có toàn là khách trung niên, hiếm khi thấy khách thanh niên.

 Ngày 28 Tết, sau khi lo lắng nhà cửa và thăm thú xong xuôi, anh Kha bảo hắn đến quán cà phê của anh và dành cho hắn một căn phòng nhỏ. Anh còn dặn hắn mang theo con búp bê. Hắn hiểu ra vấn đề và hồi hộp chờ. Giờ đây tâm trạng hắn chẳng khác nào bức tường đá xám nặng nề và lạnh lẽo như trong nhà tù hồi còn ở Nga.

Cuối cùng thì cô cũng xuất hiện. Theo sau anh Kha là một thiếu phụ với tà áo  dài màu thiên thanh. Mái tóc xoăn tự nhiên nhẹ nhàng rủ xuống vai ôm lấy khuôn mặt tròn phúc hậu. Từ xa hắn đã nhận ra đôi mắt tròn dù giờ đây không còn trong veo như trước nữa. Hắn lập cập xô ghế đứng lên. Cô đang cười bỗng lặng người khi nhìn thấy trên tay hắn là một con búp bê to bằng một đứa trẻ 2 tuổi với mái tóc tết đuôi sam vàng óng cùng bộ váy áo đã bạc màu. Cô đổ gục vào vai hắn và hắn cảm nhận được vai mình nóng hổi và ướt đẫm nước mắt. Bức tường đá xám trong tim hắn cứ lả tả, lả lả vỡ vụn ra theo dòng chảy của những giọt nước mắt của cả hai.